Nabór tekstów do czasopisma “Zagadnienia Rodzajów Literackich. Formy kultury i teorii” | “Disneyizacja”

28 03 2025

W numerze tym poruszamy wieloaspektową koncepcję disneyizacji i jej wpływ na współczesną kulturę i produkcję kulturalną. Disneyizacja — termin ukuty przez Brymana w celu opisania procesu, za pomocą którego zasady obowiązujące w parkach rozrywki Disneya są stosowane w różnych sektorach społeczeństwa — obejmuje utowarowienie, tematyczność, konsumpcję hybrydową i pracę performatywną obserwowaną w różnych gałęziach przemysłu kulturalnego. W tym specjalnym numerze zbadamy, jak disneyizacja kształtuje narracje kulturowe, wpływa na przemysły kreatywne
i kształtuje zachowania konsumentów kultury. Czekamy na zgłoszenia, które zanalizują te zjawiska z różnych perspektyw, w tym literaturoznawstwa, kulturoznawstwa, nauk o mediach czy socjologii.

Możliwe tematy do rozważenia:

• teoretyczne ramy disneyizacji: analiza ram koncepcyjnych i metodologii badania disneyizacji z perspektywy studiów krytycznych, teorii Adorna i Benjamina oraz porównanie disneyizacji

  z innymi teoriami kulturowymi (np. mcdonaldyzacja, hegemonia kulturowa, walka klas);

• disneyizacja w literaturze i mediach: badania nad wpływem disneyizacji na teksty literackie, filmy i inne media, zwłaszcza w kontekście kształtowania konwencji gatunkowych

  i narracyjnych;

• „re-disneyizacja”: analiza amatorskich adaptacji i reinterpretacji marek oraz franczyz Disneya, szczególnie w kontekście wejścia pewnych dzieł do domeny publicznej;
• produkcja kulturalna i przemysł rozrywkowy: wpływ korporacji Disneya na globalną produkcję kulturalną, z uwzględnieniem studiów przypadków medialnych franczyz; failure studies: analiza nieudanych prób tworzenia uniwersów filmowych i studiów animacji inspirowanych modelem Disneya, zwłaszcza w krajach postkomunistycznych;
• kultura konsumpcyjna i disneyizacja: wpływ disneyizacji na zachowania konsumentów

  i kształtowanie się tożsamości, szczególnie w kontekście środowisk tematycznych (parki rozrywki, centra handlowe); zjawisko disneyizacji w przedsiębiorstwach państwowych

  w krajach bloku wschodniego: analiza obecności (lub jej braku) disneyizacji w tej specyficznej przestrzeni kulturowej;

• globalizacja i kolonializm kulturowy: badanie rozprzestrzeniania się disneyizacji w różnych kulturach i jej konsekwencji dla kolonializmu kulturowego; analiza oporu wobec disneyizacji

  w lokalnych produkcjach i praktykach kulturowych;

• media cyfrowe i disneyizacja: rola platform cyfrowych w rozpowszechnianiu i wzmacnianiu treści disneyizowanych, ze szczególnym uwzględnieniem treści generowanych przez użytkowników i kultury fanów;
• edukacja i disneyizacja: wpływ materiałów Disneya na treści edukacyjne oraz pedagogikę,

  w tym rola edukatorów w krytycznym podejściu do disneyizowanych produktów kulturowych.

• wymiary etyczne i polityczne disneyizacji: etyka i polityczne implikacje disneyizacji

  w produkcji i konsumpcji kultury oraz ich wpływ na politykę kulturalną;

• studia przypadków i badania empiryczne: pogłębione studia przypadków zjawisk kulturowych oraz badania empiryczne nad odbiorem i interpretacją disneyizowanych mediów przez publiczność;
• perspektywy historyczne: ewolucja disneyizacji i jej prekursorów oraz analiza wpływu disneyizacji na narracje historyczne i pamięć zbiorową;
• kategoria formatu w disneyizacji: analiza formatów telewizyjnych adaptowanych w różnych krajach, w kontekście disneyizacji i ich globalnego wpływu.

Redaktorzy numeru:

• prof. zw. dr hab. Jarosław Płuciennik (Uniwersytet Łódzki)
• Szymon Szul (Uniwersytet Łódzki)

Konsultacja merytoryczna: dr hab. Katarzyna Kaczor (Uniwersytet Gdański)

Termin nadsyłania tekstów: 31 maja 2025 r.